Liefde voor kunst in de Lage Landen: Middeleeuwen en Renaissance

Geplaatst op april 7, 2013 Geupdate op april 7, 2013

Eergisteren bezochten wij 2 tentoonstellingen in het Museum Plantijn-Moretus en het Huis Rockox. In het eerste huis hadden wij gerust 3 EUR per persoon willen betalen; voor ons helemaal gratis lag een schatkamer aan middeleeuwse handschriften opgesteld in glazen kasten. De erg mooie tentoonstellingsgids van “Magnifieke Middeleeuwen” viel ons ten deel dankzij Catherine Reynolds en Lieve Watteeuw van ILLUMINARE, het Studiecentrum voor Middeleeuwse Kunst aan de KU Leuven.

Hieronder enkele foto’s van middeleeuwse boeken en manuscripten uit het Museum Plantin-Moretus.

De meeste teksten zijn vertaalde Bijbelteksten of kerkelijke richtlijnen in het Latijn. De tekst wordt opgebouwd rond een beginletter, al dan niet in een menselijk landschap, en verder verlucht met afbeeldingen van mensen en dieren, en versierselen.

Duizenden monniken werkten dagelijks anoniem aan deze boeken, vaak staande aan de lessenaar in het scriptorium van de abdij.

De meeste getoonde manuscripten dateren uit de 13de, 14de en 15de eeuw. Het oudste uit de 9de eeuw.

In latere tijden zou het huis van Christoffel Plantijn, een prachtig klein palazzo met werkatelier in het midden van Antwerpen, door massalere verspreiding van gedrukte teksten een belangrijk Europees centrum worden voor wereldwetenschappers als Galilei (sterrenkundige) en Mercator (cartograaf).

De uitvinding van de boekdrukkunst zou het engelengeduld van de monniken aanzienlijk verlichten.

Niet enkel de evangeliën werden overgeschreven en geïllustreerd, ook teksten van filosofen, pausen, historici, antieke schrijvers en wetenschappers.

Net zoals in het Rubenshuis is het huis van Plantijn ter isolatie aan de binnenwanden bekleed met leer.

De tijdelijke tentoonstelling ‘Magnifieke Middeleeuwen’ bevat teksten van Jean Froissart, Guibert de Tournai, paus Clemens, Augustinus van Hippo, Dudo de Saint Quentin, Macrobius, Cicero, Petrus Riga, Christophe Outers en anderen. De vaste collectie van het huis Plantijn bevat boekdruk-attributen zoals loden letters in Hebreeuws en Syrisch, of dit boek ingebonden met schildpad.

Of dit gedrukte boek waarin een monnik als ooggetuige zich beklaagt over wrede praktijken van de Spanjaarden tijdens de kolonisatie van Amerika.

Voor een fotoverslag van ons bezoek aan het Rockoxhuis zie de fotomap House Rockox op Facebook.

(Manu Bruynseraede, april 2013)